De Trio- en Wajana volkeren beschikken nu over een eigen handboek waarin de dorpsregels van Zuid-Suriname zijn vervat. Gisteren werd het handboek: āDe Interactie tussen de Trio- en Wajana inheemse gemeenschappen in Zuid-Suriname en de publieke en private stakeholdersā gepresenteerd en overhandigd aan diverse organisaties en instanties.
Dit handboek is geproduceerd om het voortbestaan van de gemeenschap aldaar te garanderen en om te zorgen dat de gemeenschap een goed leven blijft hebben, liet granman Jimmy Toeroemang weten. āWij zijn inheemsen van het zuiden en geen dieren die daar wonen. Wij zijn ook mensen met verstandā, zegt de granman, vandaar dat er een handboek is geschreven om de mensen te laten weten wat de regels zijn wanneer ze de dorpen en gemeenschappen betreden.
Hij gaf aan dat de voorouders nooit hun regels die gelden in een gemeenschap op schrift hebben gezet. Dit is eindelijk tot stand gekomen in samenwerking met de Organisatie voor Inheemse Groepen in Suriname (OIS) en Conservation International Suriname (CIS). Josien Tokoe van de OIS, zegt dat de inheemsen niet wachten op de overheid om haar leefregels op papier te zetten.
Ze hebben daarom zelf het initiatief genomen met ondersteuning van CIS. Feit is dat er regeringen op regeringen komen, dat ze veel beloven en er niets gebeurt, zegt ze. Het werd nu meer dan tijd om de manier van leven van de inheemsen op papier te zetten, zodat men weet dat er een traditioneel gezag is in het zuiden en dat er regels zijn die daar gelden.
āAls we op de overheid wachten dan gaan we allemaal doodā, zegt Tokoe. De inheemsen hebben het altijd overleefd, omdat ze weten hoe ze met het bos moeten leven. De inheemsen maken deel uit van het bos en hebben partners gevonden om dit project uit te voeren. De volgende stap is om het handboek verder te delen met de gemeenschap.
Hoe het begon
In januari 2020 is CIS in samenwerking met de OIS het driejarig EU-project āTrio and Wajana Indigenous Community Empowermentā (TWICE) gestart. Dit project heeft als hoofddoel capaciteitsversterking van de Trio en Wajana gemeenschappen in Zuid-Suriname in het onderhandelen met publieke en private sectoren om hun sociale en economische rechten te beschermen.
Om de gemeenschapen te verenigen is Stichting Trijana opgericht. Elk dorp heeft Ć©Ć©n vertegenwoordiger in deze stichting. Een van de projectactiviteiten is het ontwikkelen van een āCode of Conductā handboek voor de Trio en Wajana gemeenschappen. In dit handboek zijn dorpsregels opgenomen per Trio en Wajana dorp.
Het handboek moet als handleiding dienen voor de Trio en Wajana gemeenschappen en buitenstaanders om met elkaar duidelijke, heldere en gestructureerde communicatie te voeren, die zullen resulteren in onder andere scherper samenwerkingsverbanden, leiderschap op lokaal en nationaal niveau en ook over het belang van natuurlijk en cultureel erfgoed.
Het betrekken van de inheemse gemeenschappen bij diverse politieke discussies bouwt zich op tot wederzijds respect en vertrouwen. De dorpsregels zijn vastgesteld samen met het traditioneel gezag, Trijana-leden en de lokale gemeenschap van elk dorp. Deze regels zijn na validatie en bekrachtiging door de gemeenschappen opgenomen in het handboek.
De voorzitter van De Nationale Assemblee (DNA), Marinus Bee, heeft ook een exemplaar van het boek ontvangen.
