Eerder dit jaar was er overal en bij heel veel mensen dagenlang commotie over US$ 8 miljoen. Er zou volgens een voor ons anonieme klokkenluider gerommeld zijn bij het Pan American-project. De hele oppositie, mediahuizen en journalisten, zogenaamde influencers, advocaten, oud-ambtenaren, maatschappelijke organisaties en enkele losse zogenaamde deskundigen gingen allemaal aan de haal met wat de onbekende klokkenluider vertelde. Iedereen was dagenlang aan het sputteren, tot zelfs een demonstratie aan – wat later heel laf werd omgedoopt tot een ondersteuning van het OM – bij het OM voor een spoedig onderzoek naar die US$ 8 miljoen rond Pan American.
Nu is er een andere zaak in Suriname van US$ 8 miljard, waarbij de klokkenluider met naam en toenaam bekend is. Het gaat om Anand Biharie uit Nederland. In deze zaak gaat het om US$ 8 miljard die onttrokken zou zijn aan de Surinaamse samenleving en inmiddels bekend staat als de Goudroof-zaak, waarbij volgens hem de goudbedrijven RGM/IamGold en nu mogelijk zelfs Zijin betrokken zijn, naast een heleboel Surinamers van wie hij enkele met naam en toenaam noemt.
Heel Suriname kijkt nu de andere kant op bij zoiets schokkends. Het gaat volgens Biharie om US$ 8 miljard! Dat is 1000 keer meer dan waar het bij Pan American om ging. In dit geval staat er niets tegenover voor de Surinaamse burger; die US$ 8 miljard is gewoon foetsie, weg. In het geval van Pan American had de burger tenminste geasfalteerde wegen. Goed of fout, er is iets fysiek te zien in het Pan American-project. In de goudzaak is er niks, niets, nada; de Surinaamse burger zit met lege handen. Het gaat dus om “serious money,” zoals ze zeggen, daar kom je je bed voor uit, zegt men.
Snapt Oostburg wel wat de omvang van dit bedrag is? Hij houdt zo van zijn land en zijn landgenoten en zijn volgers. Waar is hij nu? Vindt hij het nu niet belangrijk om ook een mars te organiseren naar het OM om onderzoek aan te vragen? Kan hij nu geen accountant inhuren in plaats van een advocaat om tegen Ori te strijden? Oostburg kan helpen die US$ 8 miljard voor het land binnen te halen en dan zijn alle onderwijsproblemen als sneeuw voor de zon verdwenen. Het liefst doet hij het allemaal hoor, advocaat nu en accountant nu. Waar is D-TV die wekenlang achter de US$ 8 miljoen van Pan American aanrende? Waarom haalt Jerrel Harderwijk niet de een na de ander in de studio om te vragen naar de zaak?
Waar is de VES die overal opdook om te vertellen hoe erg het was met Pan American, want US$ 8 miljoen zou onterecht betaald zijn? Nu is US$ 8 miljard foetsie en de VES lijkt in de hangmat te snurken. Waar zijn de topeconomen van de VES die geen kritiek dulden, want hoe durfde de president hen te bespreken, met het zelfstandig onderzoek doen naar de aantijgingen van Biharie? De economen kunnen de samenleving nu verblijden met analyses en de aantijgingen van Biharie of ontkrachten of juist ondersteunen.
Wat is er met Suriname dat al die schreeuwers rond Pan American zo muisstil zijn? Het lijkt niet interessant, want men kan Santokhi nu niet bashen? Ik neem het niet op voor Santokhi of meneer Pan American, maar het valt gewoon op; je hoeft geen Einstein te zijn om dit te zien.
Suriname is muisstil. Komt het omdat men niet begrijpt waar het precies om gaat? Komt het omdat men Biharie niet gelooft of vertrouwt? In dit verband verwijs ik toch nog een keer naar de houding in de Pan American-case waar men niet eens wist wie die klokkenluider was. Het kon een charlatan zijn, maar men vertrouwde hem op voorhand al en rende gewoon achter hem aan. Het bedrag van US$ 8 miljard is toch de moeite waard om achter deze zaak aan te willen gaan, ondanks wat je van Biharie zou vinden?
Dit bedrag is meer dan Oppenheimer 1 en 2 van regering Bouterse plus IMF van Santokhi plus alle geld nodig voor de investering van Staatsolie straks in de offshore, plus voor alle bruggen en wegen en mooie ziekenhuizen en nog meer. Cash money! Waar wacht Suriname op? Je hoeft niet meer naar IMF, naar Oppenheimer en China, IsDB, India en IDB. Natuurlijk, vermits Biharie gelijk heeft. Wat zegt Biharie dan eigenlijk? En waar gaat het precies om?
Wat zegt Biharie?
Biharie komt met drie grote brokken van aantijgingen, en voor elk brok is er een andere primaire “dader.” In eenvoudige woorden, en een beetje straattaal, komt het hierop neer:
1. Er zijn Surinamers die bij elkaar 25 procent van de aandelen – zogenaamde B-aandelen – in RGM hebben, en die hebben alle dividend al die jaren in hun eigen zak gestopt. Dus deze Surinamers hebben ‘gestolen’ van hun eigen Surinaamse broeders en zusters. Erg hoor! Wie zijn deze Surinamers dan? Waar is de top intel-man van de NDP die de hele dag bezig is met het huis van Rishano? Hij kan beter gaan achterhalen wie die Surinamers zijn die mogelijk met die 25 procent aandelen zijn weggerend. Dan bewijst hij het land echt een dienst. Of zitten er ook partijgenoten van hem bij, en dan wordt het ongemakkelijk voor hem en de partij?
2. RGM/IamGold zou jaren de winst van de onderneming laag hebben gehouden om zo minder dividend aan de Surinaamse staat af te dragen en ook minder winstbelasting te hoeven betalen. Dat zou RGM/IamGold onder andere hebben gedaan door kosten op te voeren en investeringen in één keer af te boeken. Dat zouden de VES-economen kunnen onderzoeken en analyseren. Jaarrekeningen doorploegen heet dat. Waar zijn de lokale betrokken accountants? Zij kunnen Suriname een dienst bewijzen met hun analytische kracht. Waar is de man die bij de Centrale Bank zat en nu na een veroordeling de hele dag met rapporten zwaait alsof er niets aan de hand is bij de bank? Kan hij nu geen rapporten met benchmarks vinden om de Surinaamse samenleving een dienst te bewijzen? Of kan het zo zijn dat veel Surinamers die in de regeringen zaten en op de hoogte waren hiervan, een politieke kleur hebben die hem nu niet goed uitkomt?
3. RGM/IamGold zou jaren meer goud hebben gevonden dan dat ze rapporteerden aan Suriname en in hun boeken hebben vermeld. Zo zou RGM/IamGold het land en de burger hebben bestolen. Als dat zo is, dan is de vraag wie allemaal hebben weggekeken en tegen welke soekroe money of zakgeld.
Dus samengevat, de Surinaamse burger is op drie fronten bedonderd volgens Biharie, en dat jarenlang, waarbij hij heeft becijferd dat het gaat om ongeveer US$ 8 miljard in totaal! In de hele tjutja – mooi Surinaams woord – hebben Surinamers zelf het spel meegespeeld. Hoeveel van de US$ 8 miljard is in die Surinaamse zakken verdwenen, en hoeveel in de zakken van RGM/IamGold, is nog niet helder, althans niet helder naar buiten gebracht.
De hamvraag die nu langzaam opdoemt is: Wat kan hier van waar zijn?
Alles begint met vaststellen of de beweringen die Biharie doet, waar kunnen zijn. Dat begint dan met een paar steekproeven – zie de vragen hierna – om daarna steeds dieper in de zaak te kunnen duiken. Uit die steekproeven kan dan al snel blijken of Biharie misschien een fantast is, of dat zijn verhaal misschien opgeklopt is, of dat hij echt een mega tjutja boven water heeft getild.
In alle gevallen is het de moeite waard voor Suriname om met elkaar alvast dit nader te onderzoeken. Biharie heeft zijn portie werk al gedaan; hij is al naar de SEC – de beurswaakhond – in de VS gegaan, omdat hij zo primair RGM/IamGold kan aanspreken. Maar wie zijn de Surinamers die met dikke zakken geld rondlopen, en wie gaat achter hen aan? In getrapte volgorde kan het ook door en via de SEC gebeuren, heb ik begrepen. Maar toch, dit zou de aandacht van Surinaamse autoriteiten moeten hebben, zoals het OM en de regering. Waar zijn zij?
Maar terug naar de vraag wat er van waar kan zijn. Het zou dan moeten beginnen met een paar eerste simpele vragen zoals:
1. Bestaan die B-aandelen?
2. Wie heeft die B-aandelen aan de Surinaamse zijde?
3. Is er dividend uitgekeerd op basis van die B-aandelen?
4. Hoeveel dividend is er over de jaren uitgekeerd op basis van die B-aandelen aan de Surinaamse houders van de aandelen?
5. Hoe is de controle op het volume goud dat gemijnd is versus wat opgegeven is?
6. Wie hebben op de controle gelet?
7. Hoe hebben de RvC-leden opgelet dat er niet minder winst werd berekend en gerapporteerd?
8. Hoe hebben het ministerie van Financiën en het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen zich vergewist dat ze niet bedonderd werden met lagere winsten in verband met winstbelasting en royalty’s en dividend?
Bij al deze acht vragen zijn jarenlang Surinaamse functionarissen zoals presidenten, vicepresidenten, ministers, afgevaardigde RvC-leden en zelfs DNA-leden betrokken geweest. Velen leven nog en wonen nog in Suriname. Waarom reageren zij – op Gregory Rusland na – nu niet op de aantijgingen? Waarom komen zij niet zelf vertellen hoe de vork in de steel zit? Vertellen wat niet zou kloppen van wat Biharie stelt? De Surinaamse media – hier is de lijst voor bijvoorbeeld D-TV – zou een aantal van die betrokkenen aan de Surinaamse zijde kunnen ondervragen. Te beginnen bij en een paar te noemen:
a. Ex-president Venetiaan
b. Ex-vicepresident Sardjoe
c. Ex-minister van NH Rusland
d. Ex-minister van NH Hok
e. Ex-minister van Financiën Boedhoe
f. Ex-minister van NH Akiemboto
g. Ex-minister van NH Dodson
h. Ex-vicepresident Ameerali
i. Ex-vicepresident Adhin
j. Ex-CEO van Grassalco Akiemboto
k. President Santokhi
l. Vicepresident Brunswijk
Er zijn nog meer namen. Sommigen zijn helaas niet in de buurt om bevraagd te worden. In de lijst van de bovengenoemde namen zijn er enkele praatgrage functionarissen die graag bij de media komen, zoals Hok, Akiemboto, nu actief politicus, Adhin, Santokhi en Brunswijk. Een mooie selectie zou ik zeggen. Naast deze namen zijn er enkele andere praatgrage DNA-leden die graag vertellen hoe het land ontwikkeld moet worden, zoals ex-DNA-lid Ramnandanlal van Palu, huidig DNA-lid Asabina van BEP, Gayadin van de VHP, Bouva van NDP, Etnel van de NPS. Dus aan de slag, media, zou ik zeggen.
Mijn eigen bevindingen
Inmiddels heb ik als diaspora ook moeite gedaan om vanuit 8000 km afstand en vanuit mijn zolderkamer – waar het trouwens riant toeven is – onderzoek te doen naar de aantijgingen van Biharie en antwoorden te zoeken op de genoemde acht vragen. Ik heb al antwoord gevonden op een paar van de vragen op basis van echte documenten, ja ja, ik heb ook intel, en ik blijf doorzoeken en analyseren. In de volgende editie zal ik mijn analyse en bevindingen delen. In de tussentijd hoop ik dat de Surinamers die zo bezorgd waren over die US$ 8 miljoen bij Pan American, ook moeite doen om te zoeken naar de US$ 8 miljard in de goudroofcase.
Hikmat Mahawat Khan