In een week tijd zijn wij geconfronteerd met verschillende aanbestedingskwesties: de rehabilitatie rondom de nieuw aangelegde brug aan de Saramaccadoorsteek (US$ 23 miljoen), de wegstrekking Apoera–Southdrain (US$ 43 miljoen) en het bouwrijp maken van kavels te Jarikaba (US$ 23,5 miljoen). In totaal gaat het om circa US$ 90 miljoen.
Bij een openbare aanbesteding is het de bedoeling om deze in de openbaarheid te houden, zodat zoveel mogelijk inschrijvers zich kunnen aanmelden. Dit biedt de mogelijkheid een weloverwogen keuze te maken op basis van prijs, kwaliteit en voorwaarden. Zeker wanneer gemeenschapsgeld wordt besteed, wordt verwacht dat dit zo zorgvuldig mogelijk gebeurt, met maximaal resultaat voor de samenleving.
Over het nut, de noodzaak en de timing van de besteding van deze circa US$ 90 miljoen kunnen de meningen uiteenlopen. De rehabilitatie rondom de nieuw aangelegde brug, waar dagelijks tienduizenden burgers gebruik van maken, is goed te verdedigen. Maar in een land dat uit een diepe crisis komt en waar er tekorten zijn op essentiële fronten, is het de vraag of de besteding van ongeveer US$ 65 miljoen aan de weg naar Apoera en de verkaveling te Jarikaba op dit moment noodzakelijk is. Het draait om het stellen van de juiste prioriteiten.
Uitgelicht: aanbesteding wegstrekking Apoera–Southdrain
Deze gunning, ter waarde van ongeveer US$ 43 miljoen (US$ 42.979.714,29), zou niet conform de vigerende wettelijke bepalingen zijn verlopen.
De Aannemingsmaatschappij Baitali N.V. (AMB) verdient in dit kader een groot compliment voor het feit dat zij de gang naar de rechter heeft gemaakt en de zaak niet via achterkamertjes heeft willen oplossen. Er mag worden uitgegaan van een rechtvaardige beoordeling door de rechterlijke macht. Er zal recht worden gesproken in een aanbestedingskwestie, wat de rechtsontwikkeling in Suriname op dit gebied ten goede zal komen. Uit krantenberichten blijkt bovendien dat er een strafklacht is ingediend.
Voortaan zullen autoriteiten tien keer nadenken voordat zij projecten naar eigen inzicht aanbesteden of helemaal niet aanbesteden en de Aanbestedingswet naast zich neerleggen. Die wet bestaat niet voor niets: zij is bedoeld om processen ordentelijk te laten verlopen en de kans op corruptie te minimaliseren. Wie deze wet negeert, loopt het risico op corruptieve handelingen – een vorm van grove nalatigheid. Daarnaast handelt een autoriteit daarmee in strijd met de Anti-Corruptiewet, wat strafbaar is.
Ter herinnering: machtswellustelingen en pajongwaaiers als Hoefdraad, Vaseur, Kromosoeto en Van Trikt hebben allen handelingen gepleegd die door de strafrechter als strafwaardig zijn beoordeeld. Laat dit een waarschuwing zijn aan alle betrokkenen: met gemeenschapsgeld knoeien is mogelijk, maar de strafrechter is genadeloos.
Publicatieplicht
Artikel 4 lid 1 van het Aanbestedingsreglement voor Werken in Suriname 1996 (AWS 1996):
Een aanbesteder maakt het voornemen om een werk openbaar aan te besteden ten minste 42 dagen voor het tijdstip van aanbesteding bekend in het Advertentieblad van de Republiek Suriname of in een landelijk verspreid dagblad. Hij kan voorts dit voornemen op andere wijze bekendmaken.
De wetgever heeft minimale publicatie-eisen gesteld voor aanbestedingen, zoals publicatie in een landelijk dagblad met een oplage van duizenden per dag.
Indien men ervoor kiest om het voornemen op een andere wijze bekend te maken, dan moet deze wijze een groter bereik hebben dan de optelsom van de minimale wettelijke eisen. Het kan geenszins de bedoeling van de wetgever zijn geweest om ruimte te laten voor een minder doeltreffende wijze van bekendmaking, of een wijze met een besloten karakter, die daardoor de eis van openbaarheid ondermijnt.
Het ministerie van LVV heeft de aanbesteding gepubliceerd op haar Facebookpagina. Dit riekt naar een vorm van publicatie die juist niet met grote openbaarheid moest geschieden. Het lijkt erop dat minister Sewdien gehoopt heeft dat zo min mogelijk aannemers kennis zouden nemen van deze publicatie op de Facebookpagina van het ministerie van LVV.
De aanbesteding is gepubliceerd op 25 februari 2025. De inschrijvingsdatum is gesteld op 10 maart 2025 (zoals te lezen in bijlage 1). Tussen de publicatiedatum en de inschrijvingsdatum zitten slechts 13 dagen, terwijl de wet overduidelijk stelt dat de termijn 42 dagen dient te zijn (zie vetgedrukte deel van het eerdergenoemde artikel). Wat is hier niet te begrijpen? Deze termijn is er niet voor niets: het algemeen belang vereist dat zoveel mogelijk ruchtbaarheid wordt gegeven aan de aanbesteding.
Het lijkt erop dat Sewdien deze termijn bewust zo kort mogelijk heeft gehouden, om anderen uit te sluiten van deelname en om zo min mogelijk ruchtbaarheid te geven aan deze aanbesteding. Hij heeft alle schijn tegen zich. AMB (Baitali) heeft minister Sewdien in haar schrijven d.d. 19 maart 2024 uitdrukkelijk schriftelijk hierop gewezen. Desondanks heeft Sewdien alles doorgezet, hetgeen duidt op opzet. Hij acht zich ongenaakbaar, want hij heeft de ‘backing’ van het ‘Lelydorpkartel’ en de VHP-voorzitter, tevens president van Suriname.
Tweede fout
Artikel 5 lid 2 van het Aanbestedingsreglement voor Werken in Suriname 1996 (AWS 1996):
Het bestek dient vanaf de datum van bekendmaking, bedoeld in artikel 4, eerste lid, tot het tijdstip van de aanbesteding voor eenieder ter inzage te liggen. Een afdruk van het bestek dient tegen betaling van de kosten verkrijgbaar te zijn.
De bekendmaking heeft plaatsgevonden op dinsdag 25 februari 2025. In die bekendmaking staat dat het bestek pas vanaf woensdag 26 februari 2025 gekocht kon worden op het ministerie, terwijl in artikel 5 lid 2 van het eerdergenoemde reglement staat dat het vanaf de datum van publicatie (dus 25 februari) beschikbaar dient te zijn.
Wat zegt ‘aannemer’ Ramadhin?
Bhagawatpersad Ramadhin (alias Moenia) van Shiwan Tushan Suriname N.V. heeft in een emotioneel artikel het volgende gesteld: “Shiwan Tushan benadrukt dat het project voor 80 procent door hen wordt voorgefinancierd, met de laatste betaling gepland in 2029. Volgens hem is dit ook een reden waarom Baitali N.V. het project niet heeft verworven: zij weigeren stelselmatig om projecten voor te financieren.”
Ook Sewdien heeft in andere bewoordingen doen geloven dat alleen Ramadhin bereid is projecten voor te financieren. De feitelijkheden liggen echter totaal anders. Aannemingsmaatschappij Baitali (AMB) is juist wél bereid projecten voor te financieren. Op 31 maart 2020 heeft AMB een financieringsovereenkomst getekend met de regering. Die overeenkomst is conform comptabele regels op 23 april 2020 via de officiële weg geregistreerd bij de Rekenkamer van Suriname. Op 2 december 2024 heeft AMB zelfs gewezen op de mogelijkheid tot voorfinanciering. Het bewijs daarvan kunt u in bijlage 2 downloaden.
AMB heeft diverse projectvoorstellen gedaan, met verschillende bedragen. Er was inderdaad een voorstel van US$ 10 miljoen. Maar dat was heel basic: gewoon het tracé opschonen en begaanbaar maken. Er was ook een voorstel voor een alternatief van ongeveer US$ 33 miljoen. Dat was inclusief het bezanden met een laag steenslag erover, dus een duurzame oplossing. Wat Ramadhin nu allemaal gaat doen voor ongeveer US$ 42 miljoen is onbekend. In populistische tirades hoor ik steeds de vergelijking tussen US$ 10 miljoen en US$ 43 miljoen.
In bijlage 3 kunt u de lijst van inschrijvers bij LVV downloaden. Het zou te ver voeren om al deze bedrijven in deze column onder de loep te nemen. Hopelijk pikken anderen dit deel op.
Verschil ‘oude VHP’ en ‘nieuwe VHP’
De oude VHP had het lef en moreel besef om een eigen minister (Dewanand Balessar) voor het gerecht te doen slepen vanwege corruptieve handelingen op het ministerie van Openbare Werken. De nieuwe VHP onder leiding van Chan Santokhi doet het anders. Die bedekt corruptie met de mantel der liefde en treedt nimmer op tegen corrupte partijleden. Chan kijkt steeds de andere kant op. Sterker nog, VHP-voorzitter Santokhi, VHP-penningmeester Sewdien en ‘aannemer’ Ramadhin eten uit één bord. Het zal u wel bekend zijn dat Ramadhin tot elke coalitie behoort.
Ramadhin deed ook goede zaken met de regering-Bouterse en kreeg toen eveneens zeer lucratieve contracten. Hoe vaak heb ik niet uitgelegd dat figuren die tot elke coalitie behoren, een gevaar zijn voor welke politieke partij dan ook. Zij gaan met de buit ervan door, terwijl uw politieke partij met de gebakken peren zit. Het fenomeen wordt verergerd als de partijvoorzitter, penningmeester en gelukzoeker/profiteur uit één bord eten. Politieke partijen dienen bedachtzaam te zijn met betrekking tot dergelijke figuren en parachutisten. Die zijn een gevaar voor de democratie, want zij kopen bij elke coalitie politieke invloed in.
Als VHP’er bent u niet verplicht op de lijsttrekker te stemmen
Ik kan mij voorstellen dat VHP’ers trouw zijn aan hun partij en ondanks dit alles toch op de VHP zullen stemmen. Echter, de teleurstelling bij de VHP’ers groeit met de dag. Deze VHP’ers zijn het totaal niet eens met de koers die prominenten, die nog niet zo lang geleden tot de partij zijn toegetreden, varen. Zij overwegen uit ontevredenheid niet naar de stembus te gaan.
Ik vind dat VHP’ers nu verantwoordelijkheid moeten nemen en een proteststem moeten uitbrengen door op andere kandidaten van hun partij te stemmen en dus niet op Chan. Na Chan zijn er vijftig andere kandidaten op de DNA-lijst van de VHP. Ligt Chan u niet, maar wilt u vanwege uw partijloyaliteit toch op de VHP stemmen, dan kunt u kiezen uit vijftig andere kandidaten op de VHP-lijst. Maar neem wel uw verantwoordelijkheid en geef Chan de rode kaart. Immers, het is uw partij die ten onder gaat onder deze onnozele of corruptie faciliterende voorzitter.
Het is overduidelijk dat LVV-minister Parmanand Sewdien (tevens penningmeester van de VHP) in deze de wet overtreden heeft en dat het een publiek geheim is dat veel zaken op het ministerie van LVV niet correct verlopen. Er is ook aangifte gedaan bij de PG tegen Pertap B. (alias Moergie), die mogelijk overal een dikke vinger in de pap heeft als het gaat om het volvreten van staatsmiddelen. Het feit dat de president, tevens voorzitter van de VHP, niet optreedt, is het meest kwalijke, maar vooral ook bedenkelijk. Waarom treed je niet op? Ben je onderdeel van deze scam? Wat moet er nog meer gebeuren voordat de president deze minister hangende het onderzoek thuis zet en misschien zelf ook een pas op de plaats maakt bij het volgende partijcongres.
Sunil Sookhlall
sunil.sookhlall@hotmail.com
Facebook
