In onze vorige column over deze case hebben wij gesteld: “Intussen hebben wij ook ons onderzoek gedaan. In tegenstelling tot de commissie Veldman, weten wij wel wat wij moesten onderzoeken, dus wij hebben wel een onderzoeksvraag. Onze onderzoeksvraag was/is of Diana Pokie iets gedaan zou hebben dat haar aangezegde ontslag rechtvaardigt. Enkele zaken uit ons onderzoek zullen wij u hier presenteren”. In deze column gaan wij verder in op deze onderzoeksvraag.
Instructie van vicepresident Ronnie Brunswijk gold voor nieuwe rechten, niet voor oude zaken of rechten … Ter info: Brunswijk had mondelinge instructies gegeven om geen nieuwe beschikkingen te tekenen.…anders zou die beschikking van Brunswijk (via welke hij onlangs gronden heeft gekregen), door Pokie ook niet getekend mogen worden, want die ging over oude rechten die Brunswijk zou hebben op een perceel. Daarvoor was er ook geen politiek overleg gevoerd (dat heeft Brunswijk zelf verteld en Brunswijk heeft daarbij geen blijk gegeven dat hij die gronden tegen zijn instructies in, gekregen zou hebben).
De instructies kunnen hooguit voor het toekennen van nieuwe rechten gegolden hebben en dus niet voor oude rechten die reeds verleend waren (oude beschikkingen). Het geval van de houtconcessie waarvoor Pokie getekend zou hebben, gaat over oude verleende concessierechten die nog gevestigd moesten worden en niet over nieuwe concessierechten.
Onderscheid tussen verleende rechten en gevestigde rechten
Een door de vorige regering getekende beschikking (dus reeds verleende rechten) zou niet van de juiste layout voorzien zijn, waardoor die niet geregistreerd kon worden door het GLIS. Op zich klopt het dat de concessierechten pas gevestigd kunnen worden (verkrijgging van rechtskracht), nadat de beschikking bij GLIS ingeschreven zou zijn (artikel 25, lid b Wet Bosbeheer). Nu blijkt dat de inschrijving bij GLIS niet kon plaatsvinden, vanwege een tekortkoming in de beschikking die op de valreep getekend was door de vorige minister Mike Noersalim; een tekortkoming die volledig toegerekend kan worden aan de staat Suriname, ongeacht welke regering aanzit.
Ga je de door de staat gemaakte fout niet corrigeren als minister en de verleende rechten kunnen niet gevestigd worden, dan krijgt de beschikking geen rechtskracht, maar de staat Suriname krijgt wel een flinke schadeclaim via een rechtszaak van de concessiehouder. Dit, met een beroep op het vertrouwensbeginsel. Door ondertekening van de beschikking door de vorige regering, mocht de concessiehouder redelijkerwijs erop vertrouwen dat de beschikking rechtskracht zou verkrijgen middels registratie bij GLIS. Het vertrouwensbeginsel maakt dat die rechten verleend geacht moeten worden, hoewel nog niet geregistreerd (gevestigd) bij GLIS.
Het perceel van Brunswijk (en vrouw) en eventuele schadeclaim
Zoals eerder aangehaald, heeft Pokie niet alleen getekend voor beschikkingen van anderen, maar ook voor beschikkingen van Brunswijk en zijn vrouw (via een stichting). Ter verduidelijking: Pokie heeft getekend voor oude rechten van anderen en ook voor oude rechten van Brunswijk en zijn vrouw (stichting). Indien de beschikkingen van anderen niet getekend mochten worden, dan hadden die beschikkingen van Brunswijk en zijn vrouw ook niet getekend mogen worden.
Wij hebben al eerder gewezen op een mogelijke schadeclaim van miljoenen dollars tegen de staat, indien Pokie de beschikking over de houtconcessie niet zou corrigeren.
Indien Brunswijk erop staat dat minister Pokie de correctie in de beschikking over de houtconcessie niet mocht ondertekenen en dat deze ingetrokken moet worden, dan moet hij die miljoenen dollars aan schadeclaim uit eigen zak betalen. Het zou hondsbrutaal zijn om het volk daarvoor te laten opdraaien. Ook de door hem verkregen grond waarvoor Pokie getekend heeft, moet hij dan terstond (“snel-snel”) teruggeven en vooral geen schadeclaim eisen daarop.
Hoe zwaar weegt het politiek overleg?
Brunswijk vindt dat minister Pokie geen politiek overleg heeft gevoerd met hem. Mocht het zijn dat er fouten gemaakt zijn door Pokie (hoewel die niet gemaakt zijn) en dat zij daardoor het veld moet ruimen, dan komt het eigenlijk op neer, dat een minister nimmer een fout mag maken. Indien het niet gevoerd hebben van politiek overleg, zo een zwaarwichtige reden zou zijn, dan kan gesteld worden dat Brunswijk zelf ook niet altijd politiek overleg voert.
Zo heeft hij zonder politiek overleg zakengedaan met Chotelal, ondanks wetende dat binnen de regering grote weerstand hiertegen was. Eenieder weet dat de naam van Chotelal in verband gebracht wordt met het kasreserveschandaal en het destructief beleid van Hoefdraad & Co.
Verbod op willekeur
Welke juridische argumenten zou Brunswijk aanhalen om de beschikking over de verleende houtconcessie niet te corrigeren? Zou het politiek overleg met de vicepresident het besluit anders gemaakt hebben, gelet op de dreigende schadeclaim? Wij gaan er niet van uit, gelet op het feit dat de staat helemaal geen geld heeft om schadeclaims te betalen. In het bestuurlijk proces zit er een verbod op willekeur. Indien zonder geldige juridische redenen, de beschikking niet gecorrigeerd zou worden, zou dat leiden tot willekeur. Ook de schending van het verbod op willekeur, zou via de rechter ongedaan gemaakt kunnen worden.
Tweede beschikkingskamer
Tot voor kort was er slechts één beschikkingskamer die de beschikkingen ging voorbereiden. Deze ene beschikkingskamer is verzopen in grote achterstanden, zij kunnen het vele werk niet aan. Het is eenieder bekend dat op het domeinkantoor grote achterstanden zijn te verwerken. Het is ook eenieder bekend dat de president een aantal keer publiekelijk aangegeven heeft dat deze achterstanden in zijn regeerperiode ingelopen dienen te zijn.
Uit motieven van voortvarendheid die Pokie aan de dag gelegd heeft om gehoor te geven aan deze wens van de president, heeft zij een tweede beschikkingskamer ingesteld. Dit, om de achterstanden sneller in te lopen. Het instellen van zo een extra beschikkingskamer, behoort tot de normale bestuurlijke taken van de minister. Wij kunnen ons niet voorstellen dat zij hierop aangesproken zal worden.
Er zijn achterstanden van meer dan twintig jaar op dit ministerie en men zit nog politiek te bedrijven met dit ministerie. Zie hier de reden waarom er nog steeds achterstanden zijn op dit ministerie; er is altijd politiek bedreven met dit ministerie. Wat doet men nu? De minister die gehoor geeft aan de wens van de president om de achterstanden in te lopen en ook de durf heeft getoond om geen politiek te bedrijven met dit ministerie, wordt de wacht aangezegd.
Conclusie
Wij hebben niets gevonden dat het aan minister Pokie aangezegde ontslag rechtvaardigt. Brunswijk kan nog steeds niet uitleggen waarom Pokie weg moet.
Hoe kan het dat opnieuw een presidentiële commissie een vergaand onderzoek doet, en daarbij vooral geïnteresseerd is in de eigen aannames, ingegeven door Brunswijk? Na de commissie Veldman zijn wij weer ruim drie weken verder en het resultaat van dat onderzoek is nog steeds in ongewisse. Naar aanleiding van de vele kritieken op de objectiviteit van de commissie Veldman, zou er een nog een commissie geïnstalleerd worden, maar het is slechts bij woorden gebleven.
Inmiddels is het voor Suriname zo belangrijke ministerie van Grondbeleid en Bosbeheer, anderhalve maand stuurloos om politieke redenen. De achterstanden stapel zich gestaag verder op.
Sunil Sookhlall & Kries Mahabier
