President tevens VHP-voorzitter Chandrikapersad Santokhi heeft middels bijgevoegde flyer de partijstructuren van de VHP uitgenodigd om op 20 oktober 2024 in het partijcentrum te komen luisteren naar de verworvenheden van zijn regering. Daarbij zullen tevens de leden van de landelijke campagneteams (LCT) worden geïnstalleerd en gepresenteerd.
Op deze flyer is te zien over welke verworvenheden de VHP-voorzitter wil praten. Ik struikelde echter al bij de eerste (punt 4 van de flyer):
Punt 4 van de flyer: terugdringen van het begrotingstekort van 18 procent naar 1,7 procent. Succesvolle uitvoering van het herstelprogramma in samenwerking met het IMF.
Dat zal wel zo zijn, maar Santokhi verzuimt te vertellen dat dit mede is gerealiseerd door de lening van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). In de volksmond wordt dit “fisti prodo” genoemd (leven middels leningen: het NDP-model). Een deel van die lening wordt gebruikt voor budgetsteun. Die budgetsteun is echter niet oneindig; op een gegeven moment houdt het op. En dan? Juist, dan komt het moment van terugbetalen van de lening aan het IMF, maar dan zonder enige verhoogde verdiencapaciteit. Het financiële systeem zou klem komen te zitten als de staat Suriname niet het geluk had gehad van de geprojecteerde verhoogde inkomsten uit de “oil & gas sector”.
Misschien denkt u nu dat de US$ 10 miljard vanwege de FID van TotalEnergies de verdiencapaciteit van Suriname zal opvangen of verhogen. Dat klopt wel, maar ook dit verdienmodel is niet oneindig. De olie raakt op een gegeven moment op. Aan de structurele verdiencapaciteit van de staat is er voor de lange termijn bijna niets gedaan. Men heeft de btw ingevoerd om de verdiencapaciteit van de staat te verhogen, maar men blijft systematisch achter bij de inning van de btw. Dit terwijl de btw wel in rekening wordt gebracht bij de betalende burger die goederen en diensten afneemt.
Ik hoef u niet te vertellen hoe gebrekkig de btw is ingevoerd, zonder de gemeenschap goed voor te lichten. Tante die langs de weg manja’s en papaja’s verkoopt, begon ook “btw in rekening te brengen” in de vorm van verhoogde prijzen, hoewel zonder btw-factuur (zij had gehoord over prijsverhogingen door de invoering van de btw).
Ik wil u er ook aan herinneren dat een aanzienlijk deel van de extra inkomsten uit de “oil & gas sector” zal vloeien naar Oppenheimer in de vorm van rentebetalingen en schuldaflossingen. Vergeet niet dat is overeengekomen dat een deel van de royalty-inkomsten uit Blok 58 zal worden toegewezen aan de obligatiehouders van Oppenheimer, om hen te compenseren voor de verliezen die zijn geleden als gevolg van de herstructurering van de schulden. Met alle rente en aflossingen bij elkaar zal de staat Suriname aan het eind van de rit meer dan een US$ miljard kwijt zijn aan Oppenheimer.
Kortom, er is bijna niets tastbaars gedaan om de inkomsten van de staat op lange termijn structureel te verhogen. Ik hoef het wiel niet opnieuw uit te vinden, maar ik herhaal het nog eens: diversificatie van de economie is de toverformule. Helaas focust men zich blind op de “oil & gas sector” (Mijnbouw: het NPS-model). Van diversificatie van de economie is bijna niets terechtgekomen. Je kunt een miljard vaten olie per dag pompen, maar als de olieprijs keldert en je hebt andere productiesectoren niet op poten gebracht, dan heb je een probleem. Het is niet goed om slechts op één paard te wedden (nogmaals: diversificatie is van groot belang).
Afbouw subsidies
De subsidies zijn afgebouwd, maar het geld wordt weer in een consumptieve vorm teruggegeven aan de samenleving. Hoe vaak zijn er geen koopkrachtversterkingen en loonsverhogingen toegekend? Geld dat binnen één dag verbrast wordt, en vervolgens wordt er weer op Chan gescholden. Dat geld had de regering beter kunnen besteden aan het betaalbaar houden van de basisgoederen door middel van staatsimport, waarbij alle tussenschakels buiten spel moesten worden gezet.
Als de basisgoederen betaalbaar zouden blijven, zou de hele gemeenschap hiervan profiteren. Nu profiteren slechts de ambtenaren van de koopkrachtversterkingen en loonsverhogingen. De werkende klasse in de particuliere sector heeft het nakijken, maar betaalt wel de verhoogde prijzen. Kortom, de regering houdt niet meer geld over door de afbouw van subsidies. Links wordt er geld geïnd (afbouw subsidies) en rechts wordt het geld weer teruggegeven (koopkrachtversterkingen en loonsverhogingen).
Punt 5 van de flyer: ondertekening FID
Over de FID verwijs ik u naar hetgeen hierboven is geschreven.
Punt 6 van de flyer: Wijziging van het kiesstelsel naar een rechtvaardig stelsel waar de stem van elke burger evenveel waarde heeft
Ook dit is “fisti prodo” van de VHP-voorzitter. De wijziging van het kiesstelsel is een verdienste van Serena Essed. Zij heeft het discriminatoire kiesstelsel voorgelegd aan het Constitutioneel Hof (CH). Vervolgens heeft het CH enkele bepalingen van het kiesstelsel onrechtmatig bevonden, met als gevolg dat die bepalingen van rechtswege ongeldig zijn geworden.
Zie artikel 144 lid 3 van de Grondwet: “Ingeval het Constitutioneel Hof oordeelt dat er strijdigheid is met één of meer bepalingen van de Grondwet of van een overeenkomst als bedoeld in lid 2 onder a, wordt de wet of worden gedeelten daarvan dan wel de besluiten van de overheidsorganen geacht onverbindend te zijn.”
Het bovenstaande artikel is dwingend van aard. Vanwege deze grondwetsbepaling was de regering gedwongen om het kiesstelsel te wijzigen, anders zouden er geen geldige verkiezingen meer gehouden kunnen worden. Uiteindelijk heeft de regering via De Nationale Assemblée (DNA) het kiesstelsel doen wijzigen, maar tegelijkertijd heeft men de kleine partijen de nek omgedraaid door te eisen dat elke politieke partij een waarborgsom van meer dan 1 miljoen SRD dient te betalen om deel te kunnen nemen aan de verkiezingen. Dit was een aanslag op de participatiedemocratie.
Het CH heeft die eis onredelijk en disproportioneel verklaard, waarna de fractieleider van de VHP (Asis Gajadien) tekeer is gegaan en behoorlijk tegen de schenen van het CH heeft geschopt. Er zijn zeer denigrerende en miskennende uitspraken gedaan richting het CH, door de fractieleider van de politieke partij die pretendeert democratie en rechtsstaat hoog in het vaandel te dragen. Hoewel het CH een grondwettelijk instituut is, heeft de VHP-fractievoorzitter zich bediend van volstrekt onbetamelijk gedrag jegens dit Hof. De VHP-voorzitter “stond erbij en keek ernaar” hoe een grondwettelijk instituut werd geschoffeerd.
Vicepresident Ronnie Brunswijk dreigde Serena Essed vanwege haar pogingen om het kiesstelsel gewijzigd te krijgen, maar opnieuw stond de president (tevens VHP-voorzitter) erbij en keek hij ernaar.
De assembleeleden Cedric van Samson en Dew Sharman hadden een initiatiefvoorstel ingediend ter wijziging van de Grondwet. Aan artikel 54 van de Grondwet werden twee leden toegevoegd, waarmee voorkomen kan worden dat veroordeelden of mensen met een crimineel verleden zitting nemen in de top van het landsbestuur en in volksvertegenwoordigende lichamen. We zijn nu precies een jaar verder, maar dit wetsvoorstel is nog steeds niet op de agenda van DNA geplaatst. De voorzitter van de VHP, die pretendeert de rechtsstaat hoog in het vaandel te dragen, kijkt de andere kant op.
Punt 7 van de flyer: herstel van goede relaties met bevriende landen en organisaties
Waar de relaties met bevriende landen en organisaties zijn hersteld, zijn aan de andere kant de relaties met veel landen en organisaties verstoord door toedoen van slechts één man: Koning Albertinus Ramdinarus van Jerusalem. Minister Albert Ramdin van BIBIS (eerder door mij en Kries ook “Minister van alle zaken” genoemd) heeft geprobeerd op eigen houtje een ambassade te openen in Jerusalem, enkel om witte voetjes te halen bij de Amerikanen voor steun met betrekking tot zijn kandidatuur voor OAS-secretaris-generaal. Enkel vanwege persoonlijke en enge belangen heeft hij de totale natie internationaal te kijk gezet.
Daarnaast kan ik niet stellen dat de relatie met India verbeterd is. In april 2023 was de Indiase minister van Buitenlandse Zaken (Subrahmanyam Jaishankar) op bezoek in buurland Guyana en liet Suriname daarbij volstrekt links liggen. Dat is een diplomatiek signaal naar Suriname toe. Met hangende pootjes reisde minister Albert Ramdin haastig naar Guyana om Jaishankar daar te ontmoeten.
Overigens is het zo dat “Santokhi de Reiziger” bij elke buitenlandse reis het volk zand in de ogen strooit door te zeggen dat er bilaterale gesprekken gevoerd zullen worden en dat er met investeerders gesproken zal worden. Dit is inmiddels een cliché geworden van hem. U mag zelf tellen hoeveel investeerders Santokhi de Reiziger heeft binnengehaald.
Punt 8 van de flyer: herschikking van enorme buitenlandse en binnenlandse schulden, waardoor Suriname kredietwaardig is geworden
Ik breng onder uw aandacht dat herschikking niet inhoudt dat de schulden zijn kwijtgescholden, want die indruk wordt af en toe wel gewekt. De schulden moeten hoe dan ook terugbetaald worden, maar dan onder soepelere voorwaarden en over een langere periode. Regeren is vooruitzien. Het beleid van de VHP-voorzitter, tevens president van de Republiek Suriname, heeft het imago van “regeren is vooruitschuiven” gekregen.
Dit is het NDP-model, waarbij schulden werden aangegaan met de bedoeling dat de volgende generatie en daaropvolgende regeringen deze zouden afbetalen. De afbetaling van de schulden heeft de regering grotendeels ook vooruitgeschoven naar de volgende regeringen en generaties. Op zich is dit geen probleem, mits de verdiencapaciteit voor de langere termijn structureel gecreëerd en verhoogd wordt, maar dat is niet gebleken.
Punt 9 van de flyer en verder: campagne-organisatie en werkwijze, LCT, etc.
Nu een woord tot VHP’ers. U kunt campagne voeren voor de VHP, maar houd er rekening mee dat na de verkiezingen er parachutisten zullen zijn die alles bepalen, maar die nooit te zien waren in uw partijcentrum. U, die campagne heeft gevoerd, zult niets te zeggen of te vragen hebben. Na de verkiezingen telt u niet meer en wordt u genegeerd. Sterker nog, u kunt met arrogantie doorspekte grootspraak verwachten van uw voorzitter.
Na de verkiezingen van 25 mei 2020 kwam de eerste parachutist, Albert Ramdin, die nooit te bekennen is geweest bij VHP-activiteiten. Uit het niets bepaalde hij alles. U, die jarenlang voor uw partij hebt gewerkt, moest het plotseling doen met een parachutist als Albert Ramdin. Zelfs leden van het (dagelijks) bestuur van de VHP waren afhankelijk van King Albert.
Andere parachutisten die ook nooit (actief) te bekennen waren bij uw partijactiviteiten, maar wel hoge posities kregen toegeschoven, zijn ex-minister Armand Achaibersing, minister Amar Ramadhin (Volksgezondheid), voortvluchtige Prenobe Bissessur, etc. (noot: deze opsomming is niet compleet). Vergeet ook niet dat veel NDP’ers en NDP-sponsoren, die het land mede naar de verdoemenis hebben geholpen, thans op de schoot van uw partijvoorzitter zitten.
Wat ik u ook niet wil onthouden, is het feit dat in de aanloop naar de verkiezingen allerlei procedures en benoemingsmethoden kenbaar zullen worden gemaakt om u het gevoel te geven dat alles democratisch zal verlopen. Uiteindelijk zal uw voorzitter zaken doordrukken, terwijl het (dagelijks) bestuur van uw partij niet durft in te gaan tegen uw voorzitter.
Zo is in het kader van de verkiezingen van 25 mei 2020, DNA-lid Rajendre Debie in het holst van de nacht aangesteld als lijsttrekker voor de VHP in het district Saramacca, hoewel hij nooit actief geparticipeerd heeft in uw partijactiviteiten. Dit terwijl men in de aanloop naar de kandidaatstelling de naam van iemand anders had bekendgemaakt als kandidaat-lijsttrekker in het district Saramacca. Vervolgens moest die persoon via de media vernemen dat hij niet de lijsttrekker is geworden, want uw voorzitter had niet het fatsoen om hem zelf en vooraf op de hoogte te stellen. Vriend en vijand waren verrast door deze actie van uw voorzitter.
Tot slot, wat er ook gebeurt: Mellisa heeft de beslissende stem. Stem op Chan en krijg Mellisa erbij…
Sunil Sookhlall
